Phương pháp hàn ống thép: Những rủi ro có thể gặp phải và cách khắc phục

Là một trong những phương pháp nối ống phổ biến nhất hiện nay, phương pháp hàn ống thép được ứng dụng rộng rãi trong xây dựng các công trình dân dụng và nhà xưởng. Tuy nhiên, phương pháp này đang bộc lộ nhiều điểm bất lợi và tiềm ẩn nhiều rủi ro cho công nhân và nhà thầu, chủ đầu tư.

Những rủi ro có thể gặp phải khi sử dụng phương pháp hàn ống thép là gì và có những biện pháp nào để khắc phục? Hãy cùng Thép Chính Đại tìm hiểu trong bài viết dưới đây. 

I. Phương pháp hàn ống thép là gì?

Trước hết, ta cần nắm được nguyên lý cũng như cách thức hoạt động của phương pháp hàn ống thép. 

1. Nguyên lý hoạt động

Khi sử dụng phương pháp hàn ống, ta sẽ sử dụng nhiệt làm kim loại tại 2 mặt tiếp giáp ống tan chảy vào nhau, từ đó hình thành liên kết trực tiếp giữa 2 bề mặt ống cần nối nhờ lớp kim loại trung gian. Phương pháp nối ống bằng hàn hiện đang là phương pháp phổ biến nhất trong gia công cơ khí. 

2. Cách thức hoạt động

Khi tiến hành nối ống sử dụng phương pháp hàn, ta cần thực hiện những bước sau:

• Bước 1: 
• Với hai ống cần ghép nối, cần vệ sinh ống, mài bề mặt ghép vát và góc cùn
• Với các dụng cụ, nguyên vật liệu, máy móc khác, cần chuẩn bị máy hàn, que bù (nếu cần), sau đó ước lượng khoảng cách ống hợp lý và điều chỉnh dòng điện hàn phù hợp
• Bước 2: Tiến hành hàn 2 bước là hàn đính và hàn nối chu vi trong
• Bước 3: Tiến hành thổi cực than bên ngoài và hàn nối chu vi ngoài 

3. Các ứng dụng của phương pháp hàn ống thép 

Phương pháp hàn ống phù hợp áp dụng cho việc nối các ống kim loại, đặc biệt là ống thép. Đây cũng là phương pháp nối ống thép phổ biến nhất hiện nay, được ứng dụng trong hầu hết các công trình có hệ thống ống thép lớn.

II. Những rủi ro của phương pháp hàn ống thép

Tuy nhiên, phương pháp hàn ống thép cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro cho công nhân trực tiếp thực hiện và nhà thầu, chủ đầu tư.

1. Những rủi ro của phương pháp hàn ống thép

1.1. Rủi ro sức khỏe từ khói hàn

Khi sử dụng phương pháp hàn ống thép, sẽ có nhiều yếu tố gây ảnh hưởng đến sức khỏe của công nhân - những người trực tiếp thao tác nối ống. Có rất nhiều chất gây ô nhiễm không khí được sinh ra trong quá trình hàn như khí hàn, bụi hạt, …; hoặc những yếu tố vật lý: bức xạ hồng ngoại đỏ, bức xạ hồng ngoại tím. Ngoài ra, cũng không thể bỏ qua các yếu tố khác như ô nhiễm tiếng ồn, nhiệt độ cao sinh ra trong quá trình hàn do đốt nhiên liệu khí, do hồ quang điện, và do điện trở.

Trong số đó, khí hàn là một trong những rủi ro nguy hiểm nhất cho người thực hiện. Những phân tử khói hình thành từ sự bay hơi của kim loại và chất hàn khi nóng chảy, sau đó ngưng tụ và phản ứng với oxy trong không khí sẽ tạo nên những phân tử nhỏ mịn, kích thước từ 0.01 – 1 micron tại nguồn và 1 – 2 micron tại vùng thở của công nhân. Những phân tử này càng bé thì càng nguy hiểm hơn và có tính độc hại cao do chúng ngưng tụ tại đường hô hấp và phổi, gây ra các bệnh lý như viêm phế quản, ung thư phổi, hen suyễn hoặc nhiều bệnh về mắt và da nếu công nhân tiếp xúc với khói hàn trong thời gian dài và không có biện pháp bảo vệ. 

Các chất có trong khí hàn có thể là carbon monoxide, hydrogen fluoride, manganese, molybdenum, beryllium, cadmium oxides, chromium, copper, fluorides, iron oxide, nickel, vanadium, ozones… đều là những chất có tác động xấu tới sức khỏe con người. 

Các chất và lượng khói ra có thể khác nhau trong quá trình hàn tùy thuộc vào kim loại cần hàn và loại hình hàn sử dụng. Phương pháp hàn MMA và FCAW (hàn hồ quang bằng dây) sẽ sinh ra nhiều khói hơn do quá trình hàn thiêu đốt lớp thuốc bảo vệ và que hàn. Trong khi đó, hàn khí sẽ tác động nhiều hơn vào vật hàn và từ đó, vật hàn sẽ sinh ra nhiều khói hơn. 

2. Rủi ro tai nạn lao động do giật điện

Rủi ro tai nạn lao động (link đến bài) là một trong những nguy cơ gây mất an toàn lao động phổ biến tại công trường xây dựng, gây nguy hiểm cho sức khỏe, tính mạng công nhân và danh tiếng của nhà thầu. Hàn nối ống là một trong nhiều nguyên nhân dẫn tới tình trạng này. Trong quá trình hàn nối ống cần sử dụng điện với công suất lớn khiến dây dẫn quá tải hoặc bị hở, chập mạch, công nhân có thể bị giật điện và ảnh hưởng đến sức, thậm chí là tính mạng. 

3. Rủi ro hỏa hoạn

Không chỉ tiềm ẩn nguy cơ tai nạn lao động cho công nhân tại công trường xây dựng, phương pháp hàn còn gây ra những nguy cơ mất an toàn lớn khác như hỏa hoạn. Trong quá trình hàn, những tia lửa điện có thể bắn vào những vật dễ bắt cháy khác tại công trường như giấy vụn, vỏ bao đựng vật liệu xây dựng, xăng, dầu… gây nên hỏa hoạn. Điều này không những ảnh hưởng đến sức khỏe lao động của công nhân xây dựng mà còn tiềm ẩn nguy cơ đe dọa đến tính mạng, gây ảnh hưởng đến hình ảnh của công trình. 

III. Biện pháp khắc phục rủi ro của phương pháp hàn ống thép

Với những rủi ro có thể xảy ra kể trên, ta có thể áp dụng những biện pháp sau để hạn chế những ảnh hưởng không mong muốn của phương pháp hàn ống thép. 

1. Trang bị các thiết bị bảo hộ lao động

Để giảm thiểu những nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe lao động của công nhân tại công trường xây dựng như các bệnh về mắt, về đường hô hấp; nhà thầu cần chú ý cung cấp đầy đủ các trang thiết bị bảo hộ lao động và yêu cầu công nhân cam kết luôn sử dụng trong suốt quá trình thi công tại công trình. 

Các thiết bị bảo hộ lao động cần thiết cho công nhân tham gia quá trình hàn nối ống bao gồm: 

• Đồ bảo hộ với chất liệu dày dặn, cách điện cao; giúp công nhân tránh được những yếu tố tác động trong quá trình hàn như như bụi độc, bụi lửa hàn. Ngoài ra, đồ bảo hộ cần cũng cần đảm bảo tính khó bắt lửa để phòng tránh nguy cơ bỏng, hỏa hoạn cho người sử dụng
• Mặt nạ chống độc khói bụi hàn cần có lỗ thông khí, phần kính che mắt cần được sử dụng mắt kính chống mờ và có khả năng chống chịu cao, giup mắt nhìn rõ và bảo vệ mắt tốt
• Ngoài ra, cũng cần trang bị giày dép và đai thắt bảo hộ lao động cho thợ hàn. Giày dày và đai thắt phải vừa vặn với người dùng và đảm bảo bền chắc để tránh được các vết đâm của những vật nhọn. Ngoài ra, cũng cần có sự thoải mái nhất định cho người đeo để đảm bảo công nhân có thể sử dụng liên tục trong thời gian dài, tại những vị trí cần hàn cao. 
• Găng tay bảo hộ cũng là một thiết bị bảo hộ lao động cần thiết cho thợ hàn. Găng tay cần được may chắc chắn bởi chất liệu vải bền, cách điện, khó bắt lửa và vừa vặn với bàn tay người làm để công nhân dễ dàng thực hiện thao tác làm việc.
• Trang bị quạt thông gió để đảm bảo môi trường làm việc thông thoáng cho công nhân, tránh khói bụi ngưng tụ thành hạt mịn gây hại. 

2. Tăng cường kiểm tra, giám sát

Ngoài ra, nhà thầu cũng cần tăng cường kiểm tra, giám sát chất lượng công nhân hàn cũng như tình hình sử dụng các trang thiết bị bảo hộ lao động của công nhân. 

Có thể áp dụng một số quy định sau cho công nhân hàn: 

• Công nhân cần nằm trong độ tuổi lao động do nhà nước quy định và đã qua khám tuyển sức khỏe bởi cơ quan y tế để đảm bảo có sức khỏe đáp ứng với yêu cầu công việc.
• Công nhân đã được đào tạo và có chứng chỉ nghề hàn điện. Công nhân hàn cũng cần hoàn thành khóa huấn luyện về BHLĐ và được cấp thẻ an toàn.
• Công nhân cần đảm bảo sử dụng đầy đủ các phương tiện bảo hộ lao động được cấp phát như: áo quần và vải bạt, găng tay bảo hộ, giày dép, đai bảo hộ, ghế vải bạt, mặt nạ hàn có gắn kính đúng mã hiệu, khẩu trang, mũ… 

3. Thay thế phương pháp hàn ống thép

Một phương án thể giúp giảm thiếu tới mức tối đa những rủi ro của phương pháp hàn nối ống là nghiên cứu áp dụng những phương pháp nối ống khác có nhiều ưu điểm hơn. Đây cũng là lựa chọn được nhiều nhà thầu và chủ đầu tư áp dụng trong thời gian gần đây.

Trong nhiều phương pháp nối ống được áp dụng, giải pháp Ống cứu hỏa chuyên dụng WinFire đang ngày càng chứng minh được những ưu điểm nổi trội, không chỉ khắc phục những nhược điểm cố hữu của phướng pháp hàn như tốn kém, mất an toàn, không bảo về môi trường… 

Là một sản phẩm cao cấp của Thép Chính Đại, ống cứu hỏa chuyên dụng WinFire tiên phong tối ưu vật liệu xây dựng tại nhà máy và cung cấp 03 gói giải pháp phù hợp nhiều yêu cầu đa dạng của nhà thầu. Tùy theo nhu cầu của từng công trình mà nhà thầu có thể lựa chọn giải pháp ống đen và mạ kẽm chuyện dụng, giải pháp ống sơn và tạo sẵn ren rãnh, hoặc giải pháp sẵn sàng thi công. 

Giải pháp ống cứu hỏa chuyên dụng WinFire thay thế hoàn toàn phương pháp hàn ống thép và đem lại những giá trị lợi ích bền vững

WinFire cung cấp hệ ống có độ dày, độ dài linh hoạt, phù hợp với yêu cầu ống thép của từng nhà thầu. Nhà thầu sẽ loại bỏ được công đoạn cắt, sơn, vốn đều là những công đoạn tốn kém nhiều thời gian và chi phí. Quan trọng nhất, nhà thầu sẽ loại bỏ hoàn toàn được công đoạn hàn, đồng nghĩa với việc loại bỏ hết các chi phí nguyên vật liệu, máy móc tốn kém. Điều này là do ống cứu hỏa WinFire áp dụng công nghệ nối ống bằng gioăng và miếng đệm của Victaulic đã có từ năm 1919. Việc nối ống sẽ trở nên đơn giản và thuận tiện hơn, trong cả quá trình lắp ống và tháo ống để kiểm tra, bảo trì sau này. Khi không còn sử dụng phương pháp hàn, nhà thầu sẽ bớt đi nỗi lo về những rủi ro về sức khỏe, nhân mạng có thể gặp phải trong quá trình thi công tại công trình. 

Với tốc độ phát triển của xã hội như hiện tại, ngành xây dựng nói chung và các nhà thầu, chủ đầu tư nói riêng cũng nên hướng tới chuyên nghiệp hóa các công đoạn thi công. Điều này không chỉ giúp giảm bớt thời gian thi công, cắt bớt các chi phí (chi phí thuê máy móc nhân công, chi phí nguyên vật liệu…) mà còn giúp giảm bớt nỗi lo về những rủi ro tai nạn lao động thường gặp, hạn chế những yếu tố tiêu cực ảnh hưởng tới hình ảnh của dự án.