Nguy cơ cháy nổ tại công trường xây dựng: Nguyên nhân & Biện pháp khắc phục

Là một những rủi ro tai nạn lao động tại công trường xây dựng (add link bài hạn chế rủi ro tai nạn), nguy cơ cháy nổ là vấn đề cần được các nhà thầu đặc biệt chú ý vì mức độ thiệt hại lớn về người và tài sản khi có tai nạn liên quan đến cháy, nổ xảy ra. 

Nguy cơ cháy nổ tại công trường là do đâu và các biện pháp giúp giảm thiểu các nguy cơ này là gì? Hãy cùng Thép Chính Đại tìm hiểu trong bài viết dưới đây.

I. Thực trạng cháy nổ tại công trường xây dựng

Ngoài các rủi ro tai nạn lao động (add link bài hạn chế rủi ro tai nạn), nguy cơ cháy nổ tại công trường xây dựng cũng là một vấn đề đáng lưu tâm của các nhà thầu & chủ đầu tư. Theo quy định, các công trình nhà cao tầng đều cần có thiết kế và thiết bị đảm bảo an toàn phòng cháy chữa cháy (PCCC) được cơ quan chức năng kiểm duyệt. Tuy nhiên, việc kiểm định điều kiện PCCC của mỗi công trình chỉ được tiến hành khi công trình được đưa vào sử dụng. Trong quá trình sử dụng, việc đảm bảo an toàn PCCC là trách nhiệm của nhà thầu và chủ đầu tư. 

Từ thực tế các vụ cháy nổ diễn ra tại công trường xây dựng trong những năm gần đây, có thể thấy các nhà thầu, chủ đầu tư và chính người lao động chưa thực sự đề cao công tác an toàn PCCC. Tại công trường dễ dàng bắt gặp hình ảnh các dây cắm, ổ cắm nằm lăn lóc trên nền đất ẩm, hoặc khu vực sử dụng các thiết bị điện như máy hàn, máy cắt… được đặt ngay gần nơi chứa vật liệu dễ bắt cháy như ván gỗ, sơn, dung môi, thùng các-tông, cáp điện… Trong trường hợp xảy ra rò điện, chập điện, hoặc tia hàn bắn ra có thể dễ dàng gây hỏa hoạn hoặc các sự cố cháy, nổ đáng tiếc nếu không có các dụng cụ dập lửa sẵn có hoặc thiết kế công trình không đáp ứng điều kiện PCCC. 

Có thể kể đến vụ tai nạn cháy, nổ tại quán bar nằm trong khuôn viên khu giải trí Zone9, số 9 Trần Thánh Tông, Hai Bà Trưng, Hà Nội vào ngày 19/11/2013. Trong quá trình cải tạo một khu vực thành quán cafe, lửa hàn đã bắn vào vật liệu thi công có nhiều tấm xốp gây cháy. Vụ cháy đã được khống chế sau 30 phút nhưng do lượng khói đen đặc quánh và độc hại đã khiến 02 công nhân tử vong tại chỗ và 04 người khác tử vong tại bệnh viện. Nhiều chiến sĩ cảnh sát PCCC cũng bất tỉnh trong quá trình làm nhiệm vụ do hít phải khí độc. 

Gần hơn nữa là vụ cháy xảy ra tại quán karaoke trên đường Trần Thái Tông, Cầu Giấy, Hà Nội xảy ra vào ngày 1-11-2016. Tai nạn xảy ra do quá trình thi công hàn cắt, các công nhân đã làm lửa và vảy hàn bắn xuống nền nhà và lên vách gây ra vụ cháy khiến 13 người thiệt mạng. Hay vụ cháy tại xưởng sản xuất bánh kẹo trên địa bàn xã Đức Thượng, Hoài Đức, Hà Nội xảy ra vào ngày 29/07/2017 khiến 08 người chết, 02 người bỏng nặng; gần đây nhất là vụ hỏa hoạn xảy ra tại nhà xưởng của Công ty TNHH Nam Á, Khu công nghiệp Quế Võ (Bắc Ninh) do lửa bén vào vật liệu gây cháy trên diện dịch 3.800m2, gây thiệt hại hơn 12 tỷ đồng… cũng là những ví dụ cho sự nguy hiểm của “giặc lửa” - một vấn đề nghiêm trọng còn chưa được quan tâm thích đáng. Hơn ai hết, các nhà thầu cần nắm được các nguyên nhân dẫn đến nguy cơ cháy nổ tại công trường xây dựng, từ đó đề ra những biện pháp hạn chế.

II. Các nguyên nhân dẫn đến nguy cơ cháy nổ tại công trường xây dựng

Có 03 nguyên nhân chính dẫn đến nguy cơ cháy nổ tại công trường xây dựng: do nguyên vật liệu gây cháy và dễ bắt cháy, do chập điện hoặc do sự bất cẩn của con người.

1. Nguyên vật liệu gây cháy và dễ bắt cháy

Tại công trường xây dựng, việc tập kết vật liệu chuẩn bị cho quá trình thi công là tất yếu. Tuy nhiên, có rất nhiều vật liệu xây dựng là những vật liệu gây cháy hoặc dễ bắt cháy mà nhà thầu cần lưu ý.

• Các vật liệu gây cháy tại công trường bao gồm xăng, dầu, axetilen, gas hoặc sơn, keo dán có sử dụng dung môi chứa xăng, dầu
• Các vật liệu dễ bắt cháy tại công trường là bao bì vật liệu, vật liệu dễ cháy như xốp hay chất thải dễ cháy khác như giấy, bìa các-tông… 

2. Chập điện

Với lượng lớn các thiết bị, dụng cụ kỹ thuật sử dụng điện tại công trường xây dựng, việc chập điện xảy ra khá thường xuyên và do các nguyên nhân sau:

• Quá tải điện năng: Các thiết bị, dụng cụ kỹ thuật có công suất lớn nhưng hệ thống dây dẫn điện tại công trường xây dựng lại quá nhỏ. Ngoài ra, các công trường xây dựng không lắp các thiết bị bảo vệ điện như aptomat hay cầu chì cũng dễ dẫn tới tình trạng quá tải điện năng, gây chập điện
• Mối dây nối không chặt: Khi ổ cắm và phích cắm ko tương hợp nhau, bị lỏng hoặc chật, điện trở dây dẫn sẽ bị nâng cao làm chảy nhựa đường dây và cháy trang bị
• Chập mạch: Chập mạch xảy ra tại các đoạn dây dẫn hở khi các pha chập vào nhau hoặc dây pha chạm đất. Điều này khiến điện trở của dây dẫn giảm, cường độ điện tăng đột ngột và làm cho cháy dây dẫn, gây chập mạch
• Hồ quang điện: Hồ quang điện xảy ra khi thao tác đóng - mở cầu dao tại công trường xây dựng

3. Sự bất cẩn của con người

Sự bất cẩn trong quá trình xây dựng tại công trường là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến nguy cơ cháy nổ và các vụ hỏa hoạn thương tâm. Điều này xảy ra do các nguyên nhân dưới đây:

• Sự thiếu hiểu biết về các quy định an toàn PCCC tại công trường 

• Không được cấp phát trang thiết bị bảo hộ

• Bất cẩn làm bắn tia lửa điện vào các vật dễ bắt cháy khi thi công hàn, xì

  Bất cẩn vứt tàn đóm, tàn thuốc hay nấu ăn tại khu vực công trường gần khu vực có nhiều vỏ bào, mùn cưa, giấy vụn… 

• Quên tắt bếp gas, bếp điện, bếp dầu hoặc bếp củi tại các lán trại sinh hoạt

III. Các giải pháp giảm thiểu nguy cơ cháy nổ tại công trường xây dựng

Từ việc xác định nguyên nhân dẫn đến nguy cơ cháy nổ tại công trường xây dựng; các nhà thầu, chủ đầu tư có thể đưa ra các giải pháp phù hợp giúp giảm thiểu và phòng ngừa các vụ tai nạn cháy, nổ hay hỏa hoạn đáng tiếc có thể xảy ra; bên cạnh việc tuân thủ quy định phòng cháy, chữa cháy, phòng nổ trong xây dựng công trình. 

1. Sắp xếp, bố trí nguyên vật liệu

Các nhà thầu, chủ đầu tư khi bố trí mặt bằng công trường xây dựng (add link bài tối ưu mặt bằng xây dựng) cần chú ý đến việc sắp xếp, bố trí nguyên vật liệu.

• Phân khu sắp xếp vật liệu: vật liệu gây cháy, vật liệu dễ bắt cháy xa các khu vực thi công sử dụng máy hàn, xì… hoặc các tủ điện, ổ cắm có nguy cơ chập điện cao
• Thường xuyên vệ sinh khu vực xây dựng và thi công, không để rác thải như giấy, bìa các-tông… bừa bãi trên nền đất
• Bố trí phương tiện báo cháy & chữa cháy tại các khu vực lưu trữ vật liệu chữa cháy hoặc thiết kế lối thoát hợp lý trong trường hợp xảy ra hỏa hoạn

2. Tổ chức hệ thống điện tại công trường xây dựng

Khi bố trí hệ thống điện cho công tác thi công và chiếu sáng tại công trường xây dựng, nhà thầu & chủ đầu tư có thể tham khảo các gợi ý sau để có hệ thống điện đảm bảo an toàn, hạn chế các nguy cơ cháy, nổ.

• Các thiết bị điện cầm tay như máy hàn, xì… chỉ được mang vào công trường sau khi đã được kiểm tra độ an toàn và đạt các chứng chỉ chuyên môn phù hợp
• Sử dụng tủ điện di động đạt tiêu chuẩn, có biển cảnh báo nguy hiểm
• Sử dụng tủ điện cố định phải là nhân viên có thẩm quyền như nhân viên kỹ thuật điện hoặc cấp quản lý giám sát 
• Hệ thống dây dẫn trên công trường phải đảm bảo công suất tải và được treo cao 2m để đảm bảo an toàn
• Tất cả các ổ cắm điện phải là ổ công nghiệp, chuyên dụng cho thi công
• Không để dây điện, ổ cắm, thiết bị điện trực tiếp lên sàn, đặc biệt là nơi sàn ẩm.

3. Nâng cao ý thức cho công nhân và xây dựng hệ thống quy tắc làm việc tại công trường

Nhà thầu và chủ đầu tư cũng cần chú ý nâng cao ý thức cho người lao động về việc đảm bảo an toàn PCCC tại công trường. 

• Xây dựng hệ thống quy tắc làm việc tại công trường đảm bảo an toàn PCCC như phân chia khu vực sắp xếp vật liệu theo tính chất, yêu cầu dọn sạch khu vực làm việc...
• Cấp phát đầy đủ trang thiết bị lao động cho người lao động: kính bảo hộ, tấm chắn bảo hộ khi hàn, xì, cắt… 
• Lập các phương án phòng cháy chữa cháy khi thi công hàn, xì, cắt… 
• Thường xuyên giáo dục về tầm quan trọng của công tác PCCC tại công trường, đồng thời tổ chức các buổi diễn tập PCCC cho người lao động 
• Bảo đảm cơ sở, thiết bị PCCC tại công trường:hệ thống báo cháy,  bình xịt, vòi nước, bình chứa nước

4. Thay thế, cải tiến các công đoạn dễ gây nguy cơ cháy nổ 

Các nhà thầu & chủ đầu tư cũng có thể lựa chọn thay thế, cải tiến các công đoạn dễ gây nguy cơ cháy nổ bằng việc tối ưu vật liệu xây dựng ngay tại nhà máy. Khi lựa chọn giải pháp này, nhà thầu ngoài việc cắt giảm các công đoạn thi công dễ gây nguy cơ cháy nổ còn đạt được nhiều lợi ích khác như tiện dụng và tiết kiệm.

Là một sản phẩm cao cấp của Thép Chính Đại, Ống cứu hỏa chuyên dụng WinFire là một trong những giải pháp tối ưu vật tư ngay tại nhà máy được tin dùng rộng rãi trong thời gian gần đây. WinFire cung cấp đa dạng lựa chọn cho nhà thầu & chủ đầu tư với 03 gói giải pháp là ống đen và mạ kẽm chuyện dụng, giải pháp ống sơn và tạo sẵn ren rãnh & giải pháp sẵn sàng thi công cùng hệ ống chất lượng, linh hoạt về độ dài và độ dày lớp mạ kẽm. Ngoài ra, WinFire tiên phong sử dụng giải pháp nối ống bằng gioăng và miếng đệm của Victaulic đã có từ năm 1922. Đây là giải pháp nối ống tiên tiến giúp loại bỏ những hạn chế của giải pháp hàn ống truyền thống là việc cắt ống, hàn ống gây nguy cơ cháy nổ cao. 

Giải pháp nối ống tiên tiến từ Victaulic của WinFire giúp loại bỏ các công đoạn hàn, cắt ống - một trong những nguyên nhân chính dẫn đến nguy cơ cháy nổ tại công trường xây dựng

WinFire cũng đem lại nhiều lợi ích kinh tế khác cho nhà thầu như tiết kiệm các chi phí thuê nhân công trực tiếp và gián tiếp (nhân công cắt, hàn có chuyên môn; nhân công quản lý), thuê máy (máy cắt, máy hàn, que hàn), chi phí nguyên vật liệu (que hàn, sơn…)... Ngoài ra, giải pháp nối ống bằng gioăng và miếng đệm cũng giúp việc tháo lắp ống tiện dụng và nhanh chóng. 

Để tránh những vụ hỏa hoạn đáng tiếc không những gây ra thiệt hại cả về nhân mạng & tài sản mà còn làm ảnh hưởng đến danh tiếng và uy tín công trình, các nhà thầu & chủ đầu tư cần chủ động quan tâm hơn nữa đến việc hạn chế nguy cơ cháy nổ tại công trình. Bằng việc áp dụng linh hoạt các biện pháp đã đề cập ở trên (trong đó có giải pháp tối ưu vật tư tại nhà máy với hệ ống cứu hỏa chuyên dụng WinFire), các nhà thầu & chủ đầu tư có thể hạn chế đến mức tối đa các nguy cơ cháy nổ, giúp người lao động yên tâm làm việc và đảm bảo tiến độ công trình.